Door digitale innovatie ontstaan nieuwe mogelijkheden en verandert de manier waarop we leven en werken. Geen sector of bedrijf kan nog zonder ICT of technologie. Digitalisering is een motor voor innovatie en economische groei. Nederland is een digitale economie en heeft aan de wieg gestaan van veel digitale technologie zoals WiFi en Bluetooth.
Voor veel maatschappelijke uitdagingen, zoals de zorg, energietransitie en veiligheid is op korte termijn veel nieuwe technologie nodig. Nieuwe technologie kost vaak jaren om te ontwikkelen en toe te passen in de praktijk, voordat het doorslaggevende impact heeft. Daarom is het verbinden van technologie aan de maatschappij net zo belangrijk als de technologie zelf en zijn sleuteltechnologieën een belangrijk deel van het missiegedreven topsectoren- en innovatiebeleid. Op deze pagina zijn enkele sleuteltechnologieën en programma’s die digitalisering bij bedrijven versnellen, uitgelicht.
Sleuteltechnologie
Sleuteltechnologie (key enabling technology) is een verzamelnaam voor digitale innovaties die grote impact hebben op de manier waarop we leven, leren en innoveren. Sleuteltechnologieën zijn belangrijk bij het oplossen van maatschappelijke uitdagingen en kunnen een grote bijdrage leveren aan de economie. Bijvoorbeeld door het ontstaan van nieuwe bedrijvigheid en nieuwe markten. Bij digitalisering en technologie wordt vaak aan robots gedacht, maar sleuteltechnologieën zijn veel breder en op meer plekken in te zetten. Ook op plekken waar je het niet direct verwacht.
Nanotechnologie is technologie, 10.000 keer kleiner dan een millimeter, bijna niet zichtbaar met het blote oog. Op die kleine schaal kunnen eigenschappen van materialen opeens veranderen. Een stof die normaal geen elektriciteit geleid, kan op de nanometer ineens wel elektrische lading hebben. Nanotechnologie wordt veel in de medische wetenschap gebruikt. Bijvoorbeeld voor gerichte kankerbehandeling, waarbij de kleinste nanodeeltjes heel gericht naar zieke cellen worden gestuurd om deze zichtbaar of onschadelijk te maken. Daarmee kan een chirurg nog gerichter opereren of een behandeling kiezen die de rest van het lichaam gezond houd. Nanotechnologie zit ook in apparaten en chips die steeds kleiner worden en meer informatie kunnen opslaan.
Met Quantumtechnologie zijn grote en complexe berekeningen veel sneller te maken dankzij enorme rekenkracht. Rekenkracht die normale computers niet aankunnen. Quantumsensoren zijn extreem gevoelig en klein. Daarmee kunnen deze sensoren onzichtbare veranderingen in temperatuur, straling, versnelling, tijd of in magnetische velden heel nauwkeurig waarnemen. Dit kan voor energievoorziening, veiligheid en klimaat veel meer informatie en inzicht opleveren, dan nu beschikbaar is. Quantumtechnologie is een technisch vakgebied waar Nederlandse kennisinstellingen en bedrijven hard werken om die kennis en technische uitdagingen te vertalen in concrete toepassingen.
Fotonica is de technologie die zich richt op het opwekken, transporteren en detecteren van lichtgolven en lichtdeeltjes, ook wel fotonen genoemd. Fotonica wordt gebruikt in sensoren voor landbouw, zonnepanelen, vroege diagnose van ziektes, laserbehandelingen in plaats van ingrijpende operaties, monitoring van luchtkwaliteit, vergroten van glasvezelnetwerken en telecommunicatie, maar ook in nachtzichtapparatuur voor militaire operaties. Naar schatting werken ongeveer 290 bedrijven in Nederland met fotonica, met een omzet van 4,2 miljard euro.
Kunstmatige intelligentie (AI) wordt bijvoorbeeld gebruikt bij glastuinbouw of door energieleveranciers. Met behulp van AI kan een tuinder advies krijgen over de beste bescherming van zijn bloemen of groenten. De energie en waterbehoefte van een wijk kan met AI beter aansluiten op het opwekken en distribueren van elektriciteit en water, omdat de technologie zich steeds beter leert aan te passen. Netbeheerders kunnen met AI kosten besparen door slim onderhoud goed op elkaar af te stemmen en storingen te voorkomen. Doordat er steeds meer kennis wordt opgebouwd, kan AI ook helpen in de zorg. Bijvoorbeeld door snellere diagnoses te stellen of behandeling samen te stellen die precies past bij de patiënt.
Big data staat voor heel veel gegevens. Door sensoren, internet, social media en allerlei digitale apparatuur en apps, wordt wereldwijd enorm veel data geproduceerd. Deze informatie geeft toegang tot nieuwe vormen van onderzoek. De waarde van big data zit in de onderbouwing, voorspellingen, verbanden, combinaties en onverwachte patronen die met big data technologie is af te lezen. Veel sneller dan je met de hand of in een spreadsheet kan verwerken of onthouden. Bedrijven kunnen met big data hun producten en aanbiedingen op maat maken. Artsen kunnen met analyse van big data uit voeding, de leefomgeving, beweging en dna sneller vaststellen wanneer iets misgaat in het lichaam. Veiligheidsrisico’s zijn eerder in te schatten en energiepieken of dalen zijn makkelijker te voorspellen.
Blockchain is een digitale structuur waarin alle veranderingen en gegevens centraal en digitaal worden bijgehouden. Het is afgeleid van de traditionele grootboeken waarmee vroeger financiële transacties op lange lijsten werden bijgehouden. Meestal door een accountant of notaris en niet toegankelijk voor iedereen. Met blockchain is dat digitaal en veilig te doen. Een voorbeeld van blockchain in de praktijk is de registratie en controle van internationale diploma’s. Door vrij verkeer van mensen, onderwijs en werk binnen de Europese Unie, kan een Nederlandse student in Parijs studeren en in Finland gaan werken. Maar hoe kan hij zijn Nederlandse en Franse diploma’s veilig delen met zijn Finse werkgever? En hoe weet de Finse werkgever dat het Franse diploma echt is? Blockchain kan dan uitkomst bieden en een heleboel extra administratie voorkomen.
Smart Industry
Digitalisering van de industrie, beter bekend als smart industry, stimuleert bedrijven om nieuwe kansen te creëren met slimme technologie en digitalisering. Bijvoorbeeld door slimmer te produceren. Op maat en met minder fouten. Om foutloos te produceren, is zeer nauwkeurige apparatuur nodig (met micro/nano technologie). Iedere stap in het productieproces wordt gecontroleerd en bijgehouden (big data) en die informatie wordt gebruikt om verder van te leren (AI). Doordat er minder verloren gaat in de productie, wordt steeds meer productie op maat mogelijk. Smart industry helpt bedrijven sneller te digitaliseren.
"Smart Industry ontwikkelt zich snel. We doen nu dingen, die we in 2018 nog helemaal niet konden voorzien." - ondernemer in smart industry
Robotisering is erg belangrijk voor de industrie. Robots kunnen zware of gevaarlijke processen in een fabriek sneller, goedkoper, veiliger en keer op keer foutloos uitvoeren. Met hulp van robots worden nieuwe producten en betere dienstverlening ontwikkeld, waardoor bedrijven competitiever en innovatiever worden.
Software wordt steeds beter, computers steeds kleiner, techniek en opslag wordt steeds goedkoper. Slimme producten zijn gebruiksvriendelijk, aantrekkelijk en digitaal met elkaar verbonden. Deze producten zijn te ontwerpen met lage kosten voor energie, materiaal en transport. Slimme diensten liggen vaak in het verlengde van een slim product. Door leasediensten, service en onderhoud op maat te bieden kan een ondernemer zijn klantenkring en omzet vergroten. Industriële bedrijven halen 20% van hun omzet uit dienstverlening en dat aandeel groeit.
Dit levert economische groei op. Met behulp van smart industry kan het ook aantrekkelijk worden om productie terug naar Europa te halen. Door smart industry kunnen kosten lager worden (minder foutproductie en efficiënter), er is vraag naar nieuwe arbeidskrachten en nieuwe digitale vaardigheden waarbij ook nieuwe markten worden aangeboord.
Dutch digital delta
Elke (top)sector kent zijn eigen ICT-uitdagingen, maar er zijn ook veel dwarsverbanden. Een succesvolle toepassing van een ICT-oplossing in de ene sector, kan ook een probleem oplossen of waardevol zijn in een andere sector. Het doel van dutch digital delta is om die dwarsverbanden om te zetten in kansen. Als deze beter benut worden, kunnen we de innovaties in de ICT ook in de toekomst optimaal inzetten en daarmee de economische groei in Nederland bevorderen. De dutch digital delta stimuleert en initieert innovaties in de ICT voor de verschillende (top)sectoren.
Lees in de visie en bijdrage aan het missiegedreven topsectoren- en innovatiebeleid waar het team dutch digital delta precies aan werkt.